W ostatnim czasie niezwykle popularnym w kreowaniu wizerunku firmy stał się temat ekologii. Co chwilę słyszymy o ekologicznych produktach czy zaangażowaniu firmy w ekologię. Niestety okazuje się, że przedsiębiorcy nadużywają określenia „ekologiczny” – ich produkty, usługi, działalność często niewiele z ekologią ma wspólnego. Najczęściej są to działania wyłącznie marketingowe mające na celu zwiększenie pozytywnego wizerunku firmy, przedsiębiorstwa proekologiczne są bowiem lepiej postrzegane przez społeczeństwo czy partnerów biznesowych.

Nieuzasadnione kreowanie wizerunku ekologicznego, wprowadzanie w błąd konsumentów informując, że produkt czy usługa jest ekologiczna gdy nie jest to zgodne z prawdą nazywane jest greenwashingiem czy też w wersji spolszczonej ekościemą.

Ekościema w Polsce

Polskie społeczeństwo jest bardzo podatne na zjawisko greenwashingu. Wynika to z niskiej świadomości ekologicznej. Wciąż zbyt mało robi się w kierunku edukacji ekologicznej. Stąd bardzo łatwo „przekonać” konsumenta, że skoro produkt ma w nazwie „eko” to z pewnością jest bardzo bezpieczny dla środowiska.

Tak naprawdę, niewielu Polaków wie jak segregować odpady lub jak zmniejszyć ich ilość powstającą w gospodarstwie domowym. Robimy zakupy nie zwracając większej uwagi na aspekty ekologiczne, kupujemy produkty nadmiernie opakowane, zabieramy ze sklepu mnóstwo woreczków i reklamówek foliowych, które w domu od razu lądują w koszu.

Wciąż niewielu z nas wie czym tak naprawdę różni się torba biodegradowalna od zwykłej foliówki i że torba biodegradowalna wcale tak ekologiczna nie jest.

Czy naprawdę ekologiczny? Czyli jak rozpoznać firmę, która „ekościemnia”?

Nasycenie rynku tzw. produktami ekologicznymi jest ostatnio tak duże, że trudno rozróżnić produkty faktycznie ekologiczne od ekościemy. Wciąż jesteśmy atakowani ekologicznymi komunikatami. Skąd mamy wiedzieć, które z nich są prawdziwe?

Co tak naprawdę przedsiębiorca ma na myśli pisząc w „100% naturalne”, „przyjazne dla środowiska”, „produkty pochodzenia naturalnego”? Niestety zdarza się iż są to tylko puste pojęcia nie pokrywające się z rzeczywistością. Zapewne dużo łatwiej jest przykleić odpowiednią „ekologiczną” etykietkę” niż faktycznie przemodernizować zakład i produkcję na bardziej przyjazną naturze.

Opisując swój produkt producent może podkreślać, że jest on ekologiczny, ale czy jest tak naprawdę? Firma powinna być w stanie wyjaśnić na czym polega „ekologiczność” danego produktu.

Warto także zwrócić uwagę czy firma faktycznie produkująca produkty ekologiczne prowadzi ekologiczną działalność. Czy nie zanieczyszcza środowiska ściekami, odpadami pochodzącymi z produkcji?

Czy produkty energooszczędne wykonane są z ekologicznych materiałów?

Warto sprawdzać te dane, jeśli faktycznie chcemy mieć czynny udział w ochronie środowiska.

Greenwashing a organizacje odzysku

Ustawowym obowiązkiem organizacji odzysku jest prowadzenie edukacji ekologicznej. Ustawa nie określa jednoznacznie jak owa edukacja ma wyglądać. Nie wszystkie organizacje odzysku angażują się w to zagadnienie. Niektóre organizacje odzysku edukację ekologiczną ograniczają jedynie do wydania plakatów lub książeczek inne prowadzą akcje edukacyjne obejmujące swoim zasięgiem całą Polskę. Organizacje odzysku uważane są za podmioty prowadzące działalność ekologiczną. Cóż  tego jeśli mimo ustawowego nakazu, w działalność ekologiczną związaną z edukacją angażują się tylko pobieżnie? Uprawiają typową ekościemę, wykonując nieznaczne działania na rzecz edukacji ekologicznej, oficjalnie zaś uważając się za podmioty odpowiedzialne za środowisko.

Przyszłość greenwashingu

Dlaczego greenwashing tak bez przeszkód się rozwija? Jedną z przyczyn jest to, iż brakuje regulacji prawnych definiujących co należałoby zaliczyć do greenwashingu, brakuje informacji o oznaczeniach, które mogą stosować producenci spełniający ekologiczne standardy. Kolejnym problemem jest wspomniana już niska świadomość ekologiczna społeczeństwa.

Pozostaje mieć nadzieję, że coraz mniej konsumentów będzie udawało się nabrać na tego typu działania. Nie bez znaczenia będzie tutaj podnoszenie świadomości ekologicznej społeczeństwa. Osoba, posiadająca odpowiednią wiedzę ekologiczną szybko rozpozna ekościemę a producent uzyska wtedy efekt wprost przeciwny do zamierzonego – straci zaufanie klienta a tym samym szansę na sprzedaż.